Αφηρημένα. Τέχνη.

H αφηρημένη τέχνη είναι αυτό που λέει η λέξη στα ελληνικά: αφηρημένη. Στα αγγλικά που λέγεται “abstract”, εννοεί επίσης μια αφηρημένη κατάσταση. Φυσικά δε θέλουμε να πούμε -και θίξουμε τον καλλιτέχνη ενδεχομένως- πως ήταν αφηρημένος όταν ζωγράφιζε, ούτε ότι όταν του ήρθε να πιάσει τα πινέλα, βαριόταν τη ζωή του και πέταξε στον καμβά κάτι πινελιές αλέν ντελόν. Είναι να, που όταν το αποφάσισε, ένα εσωτερικό κύμα παρόρμησης του βγήκε στον καμβά.

Η ιστορία της αφηρημένης τέχνης

Ένα υποσυνείδητο κίνητρο τον έβαλε να ανακαλύψει πόσα χρώματα ακόμα μπορούν να βγουν άπαξ και κάνεις μουτζαλιές και τα ανακατέψει. Μια αλλιώτικη συναίσθηση του εσωτερικού του -και του εξωτερικού του- γίγνεσθαι μον σερί. Αυτά άρχισαν να συμβαίνουν στον καλλιτέχνη -κατά την ιστορία τέχνης- εκεί, κατά το 19ο αιώνα. Άλλα κινήματα τέχνης που υποβοήθησαν την αφηρημένη ήταν ο ρομαντισμός, ο ιμπρεσιονισμός, ο μετά-ιμπρεσιονισμός και ο εξπρεσιονισμός. Άμα δε γνωρίζεις από τέχνη, εννοείται πως αυτά ούτε καν τα υποψιάζεσαι, για αυτό μη νιώθεις άβολα και άσχημα. Στο κάτω-κάτω κάποιος είπε πως “τίποτα δεν είναι τέχνη, μέχρι κάποιος να πει ότι είναι”. Φυσικά ειπώθηκε και το άλλο το τρομερό, πως “η τέχνη δεν αναπαριστά αυτό που βλέπουμε, αλλά μας κάνει να το δούμε”. Μέσα από την αφηρημένη τέχνη, μπορείς να δεις φυσικά μόνο ότι θέλεις, ότι σου δίνει, φυσικά μπορείς να δεις και απλώς τα χρώματα, ή ότι ταιριάζει με το σαλονάκι σου, αλλά αυτό το τελευταίο, καλό είναι να μη το παραδεχθείς στους εικαστικούς κύκλους. Θα φας ντοματοσκότωμα και γκριμάτσες απαξίωσης, καθόλου αφηρημένες.

Οι διάσημοι ζωγράφοι

Πολύ διάσημοι ζωγράφοι που καταπιάστηκαν περίεργα με τα πινέλα τους ήταν για παράδειγμα οι Wassily Kandinksy, Henri Matisse, ο αγαπημένος μου abstract εξπρεσιονιστής Mark Rothko, o Jackson Pollock αλλά και η μεγάλη αγάπη της ζωής μου -ως ζωγράφος- ο Αλέξης Ακριθάκης. Προς γνώση, υπάρχουν και χαρακτηρισμοί της αφηρημένης τέχνης. Υπάρχει η γεωμετρική αφηρημένη, με βασιλιά τον Piet Mondrian, η μινιμαλιστική αφηρημένη με δυνατό εκπρόσωπο της τον Frank Stella. Τέλος για να καταλάβεις λίγο καλύτερα το θέμα, έτσι για εσωτερική χρήση, ο κριτικός τέχνης Harold Rosenberg για να εξηγήσει το νόημα της αφηρημένης τέχνης, είπε ή μάλλον έγραψε: “Υπήρξε μια συγκεριμένη στιγμή που οι ζωγράφοι άρχισαν να αντιμετωπίζουν τον καμβά ως μια αρένα δημιουργίας. Αυτό που έγινε στον καμβά δεν ήταν εικόνα, αλλά γεγονός”.

Η αφηρημένη τέχνη κια η τεχνη γενικότερα, δεν είναι και εύκολη υπόθεση και είναι κάτι εντελώς προσωπικό στο κάτω-κάτω. Εμένα μου αρέσει να βλέπω ένα λευκό σημάδι σε έναν ολόμαυρο καμβά. Του άλλου πάλι του αρέσει να βλέπει καραβάκια στο Αιγαίο. Καμιά παρεξήγηση. Βάλε ότι θέλεις και ότι αγαπάς. Πολλές φορές με ρωτάνε τι να βάλουν στο χώρο τους από τέχνη και πάντα απλώς υποδεικνύω galleries και shops με πρωτότυπα, αντίγραφα ή αναπαραγωγές. Έχει να κάνει και με τα χρήματα που διαθέτεις. Η τέχνη επίσης δεν είναι συνήθως φθηνή υπόθεση, ούτε για τον πελάτη, ούτε για τον καλλιτέχνη. Εξού και οι περισσότεροι έγιναν πλούσιοι αφού μετοίκησαν στους ουρανούς. Η τέχνη ακόμα επιβάλει ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής. Δεν είναι δουλειά με ωράριο, δεν χτυπάς κάρτα πουθενά αλλού, παρά μόνο στη ψυχική σου συνέχεια ως καλλιτέχνης. Γι΄αυτό και δεν επαναλαμβάνεται, δεν βγαίνει σε σειρές.

Η αφηρημένη τέχνη τώρα, είναι κάτι που μπορείς απλώς να εκτιμήσεις και να τοποθετήσεις στο χώρο σου, χωρίς να σκέφτεσαι τι βλέπεις εσύ, που δε βλέπουν οι άλλοι. Ουσιαστικά είναι η τέχνη της απενοχοποίησης, ή της αφηρημένης ποίησης. Μπορεί να σου κάνει για οποιονδήποτε από τους λόγους που προαναφέραμε ή και για όλους μαζί. Το μόνο σίγουρο είναι ότι προσθέτει κάτι μαγικό στο χώρο σου, κάτι από χύμα καταστάσεις που όλα τα σπίτια χρειάζονται για να είναι σωστά, κάτι από αυτό το άλλο που δεν μπόρεσες να φτάσεις. Άσε που μπορεί τελικά να πηγαίνει και με το σαλονάκι σου…

Η αφηρημένη τέχνη στο σπίτι σου

Εγώ θα σου δείξω όμορφους συνδυασμούς που λειτουργούν με όλους τους τρόπους. Δίνουν έμπνευση, δίνουν κάτι αφηρημένο στο χώρο, δίνουν κάτι πιο ψαγμένο και ιντελεκτουάλ, μια nuance που σου έλειπε. Τόλμα και βάλε. Μπορείς να ξεκινήσεις ακόμα και από έναν πίνακα να το φτιάξεις το σπίτι σου. Έναν πίνακα που σου αρέσει ακόμα και αν δε ξέρεις γιατί. Όσο και να το κάνω νιανιά το θέμα, το έξτρα χρώμα που θα βάλει στη ζωή σου και στο σαλονάκι σου, θα είναι ευεργετικό. Κοίτα το ροζ από πάνω, το άσπρο-μαύρο-γκρι από κάτω. Κοίτα και πιο κάτω.

Δυνατό statement πράσινου από πάνω σε ένα Interior έργο της Kelly Wearstler, σε ένα χώρο που ήθελε κάτι ακόμα για να ζωντανέψει. Υπάρχει και στο χώρο, στα μικρά πράσινα τραπεζάκια και κουμπώνει με τον καναπέ απίστευτα.

Μια φυσικά συνέχεια του πίνακα στο μαύρο του τζακιού, στο μαύρο του τραπεζιού, στο μαύρο των μαξιλαριών suzanni.

Mια γωνιά που πήρε κάτι που μάλλον της έλειπε και παίζει το μπουαζερί του τοίχου με τις ραβδώσεις στον ίδιο τον πίνακα που μας φέρνει στο μυαλό κάτι σαν ιδεόγραμμα. Οποιοδήποτε στοιχείο ενός τέτοιου πίνακα είναι πολλές φορές αρκετό για να συνεχίσεις με ύφος το χώρο σου και να το επαναλάβεις.

Δεν έχει σημασία και μη φοβάσαι πως θα χαρακτηρίσει το χώρο σου με ένα ύφος που δε θέλεις ολοκληρωτικά. Σημασία έχει στο τέλος η υπεραξία που θα αποκτήσει το περιβάλλον που ζεις και θα σε γεμίζει. Θα μοιάζει ολοκληρωμένο. Είτε μιλάμε για αφηρημένη τέχνη ή για άλλη μορφή ζωγραφικής.